Khách hàng kết nối có nhiều thông tin hơn và nhiều quyền lực hơn. Có những người ủng hộ thương hiệu của bạn dù họ chưa phải là khách hàng. Trãi nghiệm của khách hàng là cả một quá trình từ trước khi trở thành khách hàng, qua nhiều điểm chạm khác nhau. Cảm nhận của họ trên mỗi điểm chạm có thể anh hưởng lớn đến quá trình chuyển đổi hành vi. Dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các phương tiện truyền thông kỹ thuật số mới đã làm thay đổi mạnh mẽ cách chúng ta và khách hàng giao tiếp với nhau.
Từ Marketing 1.0 Đến Marketring 4.0 (Phillip Kotler)
Marketing 1.0: Tập trung vào sản phẩm
Philip Kotler đã đúc kết khái niệm Marketing 1.0 dựa trên sự phát triển của lý thuyết Marketing và thực hành trong nửa đầu của thế kỷ 20, dựa trên ý tưởng về sản phẩm và sản xuất, khi người bán ít hơn người mua.
Ví dụ tốt nhất cho ý tưởng này là chiến lược Ford T được thiết kế bởi Henry ford, tuyên bố rằng “Khách hàng thích màu gì tùy ý miễn là màu đen”.
Marketing 1.0 lấy sản phẩm làm trung tâm, giai đoạn này tập trung nói về sản phẩm, làm sao để doanh nghiệp tạo ra được sản phẩm và sẽ bán sản phẩm đó như thế nào.
Marketing 2.0: Tập trung vào khách hàng
Khi sản xuất phát triển, người bán ngày càng nhiều hơn, và cho người mua nhiều sự lựa chọn hơn. Cùng với đó, sự phát triển mạnh của thông tin và truyền thông giúp người tiêu dùng có thể so sánh và tìm kiếm thông tin về các sản phẩm và dịch vụ tương tự.
Marketing 2.0 hướng đến việc đáp ứng và thoả mãn nhu cầu của khách hàng trước khi mang về lợi nhuận cho doanh nghiệp. Marketing 2.0 nói về khách hàng, khách hàng có nhiều kiến thức hơn, hiểu biết hơn, và nhu cầu cao hơn.
Marketing 3.0: Tập trung vào con người
Giai đoạn thứ ba của khái niệm Marketing là giai đoạn được điều chỉnh hướng tới con người với đầy đủ các giá trị.
Giai đoạn này đã phát triển từ “đối xử với các khách hàng như người tiêu dùng đơn giản sang đối xử với họ như con người, có tâm trí, trái tim và cảm xúc”.
Trong thời đại này, các công ty phải điều chỉnh các chiến lược marketing và truyền thông để xác định, tạo ra và phân phối các giá trị không chỉ từ quan điểm kinh tế, chức năng mà còn hình thành quan điểm tâm linh, tình cảm và các giá trị cuộc sống và cộng đồng nơi khách hàng đang sống. Vì vậy marketing giai đoạn này cũng đề cập đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Các thương hiệu phải kết nối được sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị với các hoạt động marketing cho xã hội, khách hàng, nhà đầu tư và cả nhân viên.
Marketing 4.0: Chuyển dịch qua công nghệ và truyền thông số
Sự phát triển của khái niệm Marketing thế hệ thứ tư được trình bày vào năm 2017, bởi Philip Kotler. Theo ông, marketing 4.0, liên quan đến “một phương pháp Marketing kết hợp giữa tương tác trực tuyến và ngoại tuyến giữa các công ty và người tiêu dùng”.
Khi các người dùng được kết nối bởi công nghệ và mạng xã hội, hành vi mua hàng của họ cũng bị chi phối bởi những người xung quanh. Marketing 4.0 đề cập một cách tiếp cận dẫn dắt khách hàng đi từ nhận biết đến ủng hộ thương hiệu của doanh nghiệp trong môi trường phát triển của công nghệ số.
Marketing 4.0 đề xuất sự thích nghi của các doanh nghiệp với bản chất thay đổi của hành vi khách hàng trong nền kinh tế số cùng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Marketing 4.0 cho rằng sự hội tụ của công nghệ cuối cùng sẽ dần đến sự hội tụ giữa Marketing kỹ thuật số và marketing truyền thống.
Sự phát triển của hỗn hợp marketing
Khi hoạt động marketing tập trung vào sản phẩm, lý thuyết 4P trong hỗn hợp marketing ra đời. Sau khi phát triển sản phẩm, để đưa được sản phẩm đến người tiêu dùng, thương hiệu phải biết định giá, phát triển được hệ thống phân phối và biết chiêu thị.
Từ marketing 2.0 đến 3.0 mô hình 4P cũng được sử dụng theo góc nhìn khách hàng.
Sản phẩm phải bắt đầu từ vấn đề của khách hàng, giá cả chính là chi phí của khách hàng và giá cả phải căn cứ vào khả năng chi trả của khách hàng.
Kênh phân phối giờ đây cần phải thuận tiện nhất cho khách hàng có thể tiếp cận dễ dàng, có thể cả trực tuyến và ngoại tuyến.
Chiêu thị thực chất là giao tiếp và truyền thông đến khách hàng với đầy đủ thông điệp và nội dung.
Qua marketing 4.0, khách hàng được kết nối với nhau và kết nối với doanh nghiệp qua mô hình 4C mới.
Hỗn hợp marketing 4.0
Sản phẩm có thể là đồng sáng tạo, nếu cùng sáng tạo sản phẩm với khách hàng, chúng ta sẽ có những sản phẩm phù hợp hơn với nhu cầu của người dùng. Với công nghệ và dữ liệu lớn, giờ đây các bạn có thể linh hoạt về giá cả vì nhu cầu thị trường cũng như khả năng chấp nhận chi trả của khách hàng cũng sẽ khác nhau vào từng thời điểm. Các hãng hàng không giờ đây đã linh hoạt hơn về giá vé tùy vào thời điểm đặt vé cũng như tùy mức độ nhu cầu của thị trường theo mùa vụ.
Khi quyền năng truyền thông của khách hàng lớn lên với sự hỗ trợ của công nghệ và mạng xã hội, cùng với việc phát triển của cửa hàng trực tuyến và hệ thống hậu cần giao nhận hiện đại. Khách hàng, cộng đồng khách hàng ủng hộ thương hiệu có thể sẽ là một nơi hỗ trợ truyền thông và bán hàng tốt nhất cho các bạn.
Chiêu chị không đơn thuần là truyền thông mà còn là đối thoại với khách hàng, chúng ta có thể nhận được sự hồi đáp và trao đổi của khách hàng ngay trong quá trình truyền thông.
Các vấn đề chính của Marketing 4.0
Khách hàng kết nối có nhiều thông tin hơn và nhiều quyền lực hơn. Có những người ủng hộ thương hiệu của bạn dù họ chưa phải là khách hàng.
Trãi nghiệm của khách hàng là cả một quá trình từ trước khi trở thành khách hàng, qua nhiều điểm chạm khác nhau. Cảm nhận của họ trên mỗi điểm chạm có thể anh hưởng lớn đến quá trình chuyển đổi hành vi. Dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các phương tiện truyền thông kỹ thuật số mới đã làm thay đổi mạnh mẽ cách chúng ta và khách hàng giao tiếp với nhau.
Như vậy Marketing đã có những thay đổi lớn trong thời đại 4.0 dựa trên 3 yếu tố chính
- Quyền lực của những khách hàng được kết nối
- Sự thay đổi của hành trình khách hàng
- Công nghệ và các phương tiện truyền thông mới
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết trong những phần tiếp theo.
(Tổng hợp và tham khảo từ cuốn sách Marketing 4.0 của Phillip Kotler)
Cập nhật: Xem Marketing 5.0 – Phillip Kotler
Marketing 5.0: Công nghệ vì con người:
Kết hợp marketing 3.0: tập trung vào con người và 4.0 sự chuyển dịch qua công nghệ số. Marketing 5.0 ứng dụng các công nghệ thế hệ tiếp theo để phục vụ con người “Công nghệ có thể và phải được tận dụng vì lợi ích của con người. Theo định nghĩa, Marketing 5.0 là việc áp dụng các công nghệ bắt chước con người để tạo ra, giao tiếp, cung cấp và nâng cao giá trị trong suốt hành trình của khách hàng. ‘Công nghệ tiếp theo’ bao gồm trí tuệ nhân tạo, xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), robot, công nghệ cảm biến, thực tế tăng cường, thực tế ảo, IoT và blockchain.